Psoriasis, derinin kronik, tekrarlayıcı bir hastalığıdır. Skuamlarının renginden dolayı halk arasında “sedef hastalığı” olarak bilinmektedir Ancak etiyopatogenezi (nedeni) bilinmediğinden kesin tedavi yöntemleri yoktur. Kullanılmakta olan tedaviler geçici bir süre için iyilik sağlamaktadır .

Lezyonlar saçlı deri, özellikle diz ve dirsekler olmak üzere extremitelerin extansör yüzleri, sakral ve umblikal bölge ve tırnaklarda yerleşme eğilimindedir. Lezyonların şiddeti, yaygınlığı ve süresi hastadan hastaya değişir. Psoriasisin etyopatogenezi tamamen aydınlatılamamış olmakla birlikte genetik yatkınlık ve bazı tetikleyici faktörlerle ortaya çıkan immunolojik değişiklikler üzerinde durukmaktadır .

 

Psoriais'in görülme sıklığı nedir?

Psoriasisin toplumdaki sıklığının %1-3 olduğu tahmin edilmektedir. En sık beyazları , daha az Asyalıları, en az zencileri etkilemektedir .

Psoriasis tüm yaşlarda görülmekle birlikte pik yaptığı yaş grupları 16-22 ve 57-60 dır. Doğumsal olabileceği gib, 103 yaşında ortaya çıkmış bir vaka bildirilmiştir.

Psoriasis her iki cinsi de eşit oranda tutmaktadır .

 

Psoriasis'in nedeni nedir?

Etyolojisi (nedeni) ile ilgili olarak genetik, infeksiyöz, metabolik ve endokrin faktörler ileri sürülmüştür.

Psoriasisin kalıtsal geçişli olduğuna dair bulgular:

• Hastaların akrabalarında psoriasis sıklığının artmış olması,
• Bir veya iki ebeveynin hasta olması durumunda çocuklarda psoriasis insidansının yükselmesi,
• Tek yumurta ikizlerindeki yüksek konkordans oranı,
• Belirli major histokompatibilite antijenlerinin hastalarda yüksek oranda görülmesidir.

 

Hastalığı tetikleyen faktörler nelerdir?

* Travma :Psoriatik hastaların sağlam derilerinin travmaya maruz kalmasından 7-14 gün sonra psoriatik lezyonların ortaya çıkmasına “Koebner fenomeni” veya “izomorfik yanıt” denir. Bildirilen insidansı %38-76'dır. Kesi, ekskoriyasyon, yanık, radyasyon, tatuaj, aşılama, deri testleri, basınç, koter, irritan maddeler, fronkül, herpes zoster enfeksiyonu, liken planus, fotosensitivite gibi pek çok endojen ve ekzojen nedene bağlı olarak ortaya çıktığı bildirilmiştir.

* İnfeksiyonlar: Başta streptokoksik üst solunum yolu enfeksiyonları olmak üzere enfeksiyon odakları iyi bir tetikleyicidir. Özellikle çocuklarda ve akut guttat psoriasisde enfeksiyondan bir iki hafta sonra alevlenme gözlenir. Sterptokoklar dışında Candida albicans, Malassezia furfur, Enterococcus faecalis, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Proteus türleri, Helikobacter pylori enfeksiyonlarının da tetikleyici olabileceği ileri sürülmüştür. HIV-1 enfeksiyonu da önemli bir tetikleyici faktördür.

* Endokrin ve metabolik faktörler: Psoriasisin puberte ve menapozda arttığına dair bulgular mevcuttur. Bazen gebelikte psoriasisin düzeldiği, gebelik sonrası nüks ve tedaviye direnç geliştiği gözlenmiştir. Gebelik, premenstrual dönem ve yüksek doz östrojen tedavisi generalize püstüler psoriasise neden olabilir.

Metabolik faktör olarak, paratiroidektomi sonrası oluşan hipokalseminin ve diyalizin psoriasisin oluşmasına neden olduğu bildirilmiştir.

* İlaçlar: Lityum, beta adrenerjik reseptör blokerleri, antimalaryal ilaçlar, steroid dışı antiinflamatuar ilaçlar, angiotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri, tetrasiklin, interferon, digoksin, ranitidin, iyot, psoriasis tedavisinde kullanılan etretinat, antralin, vitamin D 3 analogları, sistemik veya geniş alanlara topikal olarak uygulanan potent kortikosteroidlerin kesilmesi psoriasisi uyardığı bilinen başlıca ilaçlardır.

*Stres 

*Güneş ışığı: Psoriasis kışın kötüleşir, yazın güneşin etkisi ile düzelir. Bazı psoriasislilerde ise şiddetli güneş ışığının travmatize etkisi vardır.

*Alkol: Alkolün tedaviye uyumu azalttığı ve fazla içenlerde hastalığın tedaviye daha dirençli olduğu bildirilmiştir.

 

Psoriasis'in laboratuvar bulgusu var mı?

Hastalığın özel bir laboratuvar bulgusu yoktur. Bazen hiperürisemi, ve hafif derecede anemi saptanabilir. Hastalığın aktivitesi ve yaygınlığına paralel olarak artmış sedimentasyon hızı, c-reaktif protein ve alfa-2 mikroglobulin bulunabilir .

 

Psoriasis'de tedavi var mı?

Hastalığın kaybolmasını sağlayan hem yüzeysel hem sistemik çok farklı tedaviler vardır . Ancak kesin tedavi yöntemi yoktur.

Psoriasis tedavisinde amaç, hastanın yaşam kalitesini yükseltmek ve hastada yan etki oluşturmadan uzun remisyon (hastalıksız) dönemleri sağlamaktır.